قوانین جدید همسان سازی حقوق بازنشستگان | جزییات و متن اصلاحیه همسان سازی حقوق بازنشستگان
بر اساس قانون برنامه پنجساله هفتم توسعه که در سال ۱۴۰۳ تصویب شده، افزایش حقوق در فرآیند همسان‌سازی به این شکل تعیین شده است: در سال اول (۱۴۰۳) به میزان ۴۰ درصد و در سال‌های دوم و سوم، هر یک به میزان ۳۰ درصد از مابه‌التفاوت تا ۹۰ درصد خواهد بود.
مولف
: محسن کریمی
قانون همسان سازی حقوق بازنشستگان و متناسب سازی آن یکی از اقدامات مهم دولت و مجلس است که هدف آن حمایت از بازنشستگان و ایجاد عدالت مالی در میان این قشر از جامعه است. با توجه به اهمیت این طرح در بهبود وضعیت مالی بازنشستگان، صندوق های بازنشستگی موظف به اجرای آن در سال ۱۴۰۳ شده‌اند.
مقصود از همسان‌سازی حقوق بازنشستگان، تطبیق حقوق آن‌ها با ۹۰ درصد حقوق و مزایای مشمول کسور افرادی است که در سمت‌های مشابه و همتراز شاغل هستند.
بر اساس قانون برنامه پنج ساله هفتم توسعه، مصوب سال ۱۴۰۳، مشخص شده است که افزایش حقوق در فرآیند همسان‌سازی در سال اول (۱۴۰۳) به میزان ۴۰ درصد و در سال های دوم و سوم، هر یک به میزان ۳۰ درصد از مابه‌التفاوت تا ۹۰ درصد تعیین خواهد شد.
در مورد قواعد، شرایط و جدول همسان سازی حقوق بازنشستگان تامین اجتماعی، کشوری و لشکری، در قانون برنامه هفتم توسعه، تعیین تکلیف شده است. تبصره‌های ۱ تا ۳ بند "ر" ماده ۲۸ این قانون، به حکم همسان سازی بازنشستگان کشوری در سال ۱۴۰۳ اشاره دارند.
تبصره ۱: "به منظور برقراری عدالت در پرداخت حقوق شاغلان و بازنشستگان و نیز متناسب سازی حقوق بازنشستگان با نود درصد (۹۰%) حقوق و فوق العاده‌های مشمول کسور شاغلان مشابه و همتراز، دولت مکلف است تا پایان سال سوم برنامه، اقدام لازم را به عمل آورد. این افزایش از سال ۱۴۰۳، در سال اول، معادل چهل درصد (۴۰%) و در سال های دوم و سوم، هر کدام سی درصد (۳۰%) مابه التفاوت تا نود درصد (۹۰%) یاد شده خواهد بود."
تبصره ۲: "در راستای اجرای ماده (۹۶) قانون تامین اجتماعی مصوب ۱۳۵۴/۴/۳۰ با اصلاحات و الحاقات بعدی، سازمان تامین اجتماعی مکلف است، در طول سه سال اول برنامه، نسبت به متناسب سازی مستمری بازنشستگان غیرحداقل بگیر، اقدام نماید؛
به گونه‌ای که در پایان سال سوم برنامه، نسبت مستمری بازنشسته به حداقل دستمزد همان سال باید با نود درصد (۹۰%) نسبت اولین مستمری بازنشستگی به حداقل دستمزد سال برقراری مستمری هماهنگ شود. این متناسب‌سازی در سال اول به میزان چهل درصد (۴۰%) و در سال‌های دوم و سوم، هر کدام به میزان سی درصد (۳۰%) از مابه‌التفاوت تا نود درصد (۹۰%) ذکر شده خواهد بود. این حکم، حقوق حداقل‌بگیران را طبق قوانین مربوطه، از جمله ماده ۱۱۱ قانون تأمین اجتماعی، تحت تأثیر قرار نخواهد داد.
تبصره ۳: "وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، مکلف است تا پایان سال دوم برنامه، نسبت به متناسب سازی پرداختی مستمری بازنشستگی صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر، بر اساس محاسبات بیمه ای و در چهارچوب بندهای (۳) و (۴) سیاست های کلی تامین اجتماعی، متناسب با اعتبار دریافتی در بودجه های سنواتی، اقدام قانونی به عمل آورد."
شایان ذکر است که در آیین‌نامه اجرایی متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان نیز به موضوع همسان‌سازی پرداخته شده است. ماده ۲ این آئین‌نامه تصریح می‌کند: "صندوق‌های بازنشستگی موظفند از ابتدای سال ۱۴۰۳ و در چارچوب اعتبارات مصوب، حقوق بازنشستگی مشمولان صندوق خود را با رعایت این آئین‌نامه و سایر قوانین و مقررات مرتبط، متناسب‌سازی کنند."
بر اساس تبصره ۲ ماده ۱ آیین‌نامه اجرایی متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان، منظور از صندوق‌های بازنشستگی، تمامی سازمان‌ها و صندوق‌های بیمه و بازنشستگی مشمول بند (ر) ماده (۲۸) قانون برنامه پنجساله هفتم توسعه، مصوب سال ۱۴۰۳ است.
بر اساس ماده ۴ آیین‌نامه اجرایی متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان، "جدول همسان‌سازی حقوق بازنشستگان کشوری مرحله دوم" شامل جداول مربوط به شناسایی و طبقه‌بندی بازنشستگان است که بر اساس مبلغ کسور پرداختی توسط شاغلان مشابه و همتراز در پایه، رتبه، مرتبه، طبقه، درجه، گروه و سایر عناوین مشابه، و با ملاک (۳۰) سال سابقه بیمه‌پردازی تهیه شده‌اند.
جدول همسان‌سازی حقوق بازنشستگان کشوری مرحله دوم، توسط نهادهای ذی‌صلاح و با توجه به تنوع گروه‌های شاغل و بازنشسته، مانند فرهنگیان مشمول رتبه‌بندی، اعضای هیأت علمی، قضات و غیره، تنظیم شده و به صندوق‌های بازنشستگی ابلاغ می‌شود. بر اساس این جداول، محاسبات مربوط به مبلغ همسان‌سازی انجام شده و حکم و فیش حقوق بازنشستگی مشمولان اصلاح خواهد شد.
در توضیح نحوه و زمان واریز همسان‌سازی حقوق بازنشستگان تأمین اجتماعی، لشکری و کشوری، باید ذکر کرد که مبلغ مربوط به همسان‌سازی به‌صورت ماهانه به کارت حقوق بازنشستگان واریز خواهد شد. در صورتی که پرداخت به تعویق بیفتد، به محض تعیین‌تکلیف در خصوص علت تعویق، مبالغ معوقه به‌صورت یکجا به حساب بازنشستگان واریز خواهد شد.
بر اساس اعلام معاون بیمه‌ای سازمان تأمین اجتماعی، پرداخت مبلغ مابه‌التفاوت متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان غیرحداقل‌بگیر و مبلغ حفظ قدرت خرید برای بازنشستگان، بر اساس جبران نود درصد (۹۰%) افت مبلغ مستمری در سال ۱۴۰۳ نسبت به مستمری زمان برقراری انجام خواهد گرفت.
بر اساس اعلام معاون بیمه‌ای سازمان تامین اجتماعی، پرداخت مبلغ مابه‌التفاوت متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان غیرحداقل‌بگیر و مبلغ حفظ قدرت خرید برای بازنشستگان، بر اساس جبران نود درصد (۹۰%) افت مبلغ مستمری در سال ۱۴۰۳ نسبت به مستمری زمان برقراری انجام خواهد گرفت.
به‌طور مثال، اگر یک بازنشسته در زمان برقراری هفت برابر حداقل حقوق دریافت می‌کرد و اکنون تنها شش برابر دریافت می‌کند، در واقع یک واحد حقوق تفاوت وجود دارد. در این صورت، سازمان تأمین اجتماعی موظف است نود درصد از مبلغ آن یک واحد افت را پرداخت کند. شایان ذکر است که قانون متناسب‌سازی تنها شامل غیرحداقل‌بگیران می‌شود و حداقل‌بگیران مشمول این قانون نیستند؛ اما سازوکارهایی تعیین شده است تا معادل ۱۰ درصد حداقل دستمزد ماهانه، به نسبت سنوات پرداخت حق بیمه به عنوان حفظ قدرت خرید به این عزیزان پرداخت شود.
در مورد همسان‌سازی حقوق مستمری‌بگیران باید گفت که متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان صندوق روستاییان نیز از این موضوع مستثنا نیست. بر اساس قانون برنامه هفتم توسعه، دولت موظف است تا پایان سال ۱۴۰۴، آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های لازم برای متناسب‌سازی مستمری مستمری‌بگیران صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر را تدوین و اجرایی کند، به‌طوری‌که این متناسب‌سازی از سال ۱۴۰۵ آغاز شود.
صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر از ابتدای سال اول برنامه هفتم توسعه، اقدامات خود را در این زمینه آغاز کرده و تقریباً تمامی آیین‌نامه‌ها و ساختارهای لازم برای متناسب‌سازی مستمری مستمری‌بگیران را آماده کرده است. بنابراین، می‌توان گفت که از سال ۱۴۰۵ این امر به‌صورت سراسری اجرایی خواهد شد.
همچنین در مورد میزان افزایش سطوح پرداختی بیمه در سال ۱۴۰۴، باید اشاره کرد که بر اساس اعلام صندوق بیمه روستایی، با موافقت هیئت امنای صندوق و سازمان برنامه و بودجه کشور، سطوح پرداختی ۳۵ درصد افزایش خواهد یافت و به تبع آن، مبلغ هر سطح نیز افزایش خواهد داشت.
