افزایش ۲ برابری کالابرگ یارانه ای این خانوارها در آبان ماه | کارت کالابرگ سرپرست خانوارها شارژ شد +زمان و رقم کالابرگ

در حالی که در جدول ۱۴ قانون بودجه امسال (جدول منابع و مصارف هدفمندی یارانه‌ها)، ۳۱۵ هزار میلیارد تومان منابع برای یارانه نقدی، معیشتی و کالابرگ الکترونیکی در نظر گرفته شده و دولت موظف شده طرح کالابرگ الکترونیکی را برای ۱۹ میلیون خانوار کم درآمد اجرا کند، با گذشت ۸ ماه از سال خبری از اجرای این طرح نیست.

طرح کالابرگ الکترونیکی که در قالب آن ۲۲۰ هزار تومان اعتبار خرید کالا به دهک‌های ۱ تا ۹ اختصاص داده شد، در بهمن ۱۴۰۲ رونمایی و اجرای آن به مدت ۳ ماه در دستور کار قرار گرفت و در همان زمان گفته شد که در طول سال ۱۴۰۳ نیز خانوارهای کم درآمد از یارانه کالابرگ الکترونیکی بهره‌مند خواهد شد. با این وجود اراده‌ای برای اجرای مجدد این طرح در میان دولتمردان دیده نشده است. 

به تازگی وزیر تعاون، ‌کار و رفاه اجتماعی تکلیف این طرح را مشخص کرده و بدون اشاره مستقیم از پایان اجرای این طرح خبر داده است. احمد میدری در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس اشاره کرده است: «سال قبل مبلغی برای کالابرگ در بودجه دیده نشد، در لایحه بودجه ۱۴۰۴ هم اعتباری برای کالابرگ دیده نشده است.»

واقعیت این است که دولت در لایحه بودجه ۱۴۰۴ به اجرای طرح کالابرگ الکترونیکی اشاره مستقیم داشته اما آن را به‌عنوان جایگزینی برای یارانه نقدی مطرح کرده است.

در بند ۱۳ حمایت اجتماعی لایحه بودجه‌ عنوان شده است در صورت درخواست سرپرستان خانوار مشمول یارانه نقدی برای تغییر شیوه پرداخت از نقدی به کالابرگ الکترونیکی، استفاده از مبالغ کالابرگ الکترونیکی برای سرپرستان خانوارهای مشمول یارانه نقدی به صورت داوطلبانه و بدون هرگونه مبلغ تشویقی (اضافه بر مبلغ یارانه نقدی) مجاز است.

آنچه که در بند ۱۳ حمایت اجتماعی لایحه بودجه سال ۱۴۰۴ آمده، تکلیف یارانه‎ معیشتی در سال آینده را مشخص کرده است. در این بند دو نکته حائز اهمیت وجود دارد؛ نخست اینکه تغییر شیوه پرداخت از نقدی به کالابرگ الکترونیکی انجام نمی‌شود مگر به درخواست سرپرستان خانوار. نکته دوم این است که تأکید شده این شیوه تغییر واریز یارانه‌ها، بدون هرگونه مبلغ تشویقی اضافه بر مبلغ یارانه نقدی، مجاز دانسته شده است. به عبارت دیگر، امکان تغییر شیوه پرداخت یارانه از نقدی به کالابرگ تنها در صورتی امکان‌پذیر است که سرپرستان خانوار مایل باشند مبلغ ۳۰۰ یا ۴۰۰ هزار تومان یارانه نقدی را بدون هیچ گونه مبلغ تشویقی اضافه به صورت کالابرگ و برای خرید کالا استفاده کنند.

بنابراین طبق شواهد به نظر می‌رسد دولت چهاردهم از ایده اختصاص اعتبار به یارانه بگیران برای خرید کالا در صورتی حمایت می‌کند که این اعتبار جایگزین یارانه نقدی شود و در شرایط فعلی برنامه‌ای برای اجرای طرح کالابرگ الکترونیکی به‌عنوان یک یارانه مضاعف در کنار یارانه نقدی وجود ندارد.

 دولت سیزدهم اواخر سال 1401 از اجرای طرحی برای حمایت از یارانه‌بگیران و خصوصاً اقشار آسیب‌پذیر خبر داده بود؛ طرح «کالابرگ الکترونیکی»، البته این مصوبه و قانون مجلس شورای اسلامی یازدهم بود که دولت به اجرای آن مکلف شده بود.

مجلس یازدهم به دولت سابق تکلیف کرده بود از ابتدای سال 1401 طرح کالابرگ الکترونیک را برای حمایت از اقشار ضعیف جامعه عملیاتی کند اما مسئولان وقت دولتی گفته بودند باید زیرساخت اجرای این طرح فراهم باشد تا بتوان آن را کلید زد.

به‌هرحال، دولت قبل نیمۀ اسفند 1401 اعلام کرد که قصد دارد طرح کالابرگ الکترونیکی را برای حمایت از اقشار آسیب‌پذیر و ضعیف جامعه بعد از یک‌دوره اجرای آزمایشی در چند استان به‌صورت محدود، در سطح سراسر کشور اجرا کند.

وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در آن دوره اعلام کرده بود: "در این طرح اعتبار کلیه خانوارهای یارانه‌بگیر شارژ شده و آنان می‌توانند یک‌ماه زودتر از دریافت یارانه نقدی، از این اعتبار جهت خرید 10 قلم کالای اساسی مشمول طرح ملّی کالابرگ الکترونیک استفاده کنند. در صورت استفاده از این مزیت و خرید کالا از محل اعتبار یارانه، به‌میزان اعتبار استفاده‌‌شده از یارانه ماه بعد خانوار کسر و مابقی به‌صورت نقدی، در موعد مقرر واریز یارانه به حساب سرپرست خانوار واریز خواهد شد."

نیمۀ اردیبهشت 1402 بود که سید صولت مرتضوی وزیر وقت تعاون، کار و رفاه اجتماعی دربارۀ نتیجۀ آغاز اولیۀ کالابرگ الکترونیکی اعلام کرد: "به‌لحاظ آنکه مشمولان یارانه بین کالابرگ و پول نقد مختار بودند، ترجیح‌شان به‌صورت دریافت یارانه نقدی بود و کالابرگ الکترونیکی با اقبال عمومی مواجه نشد و استقبال اندک بود. در سال 1402 در اجرای بند "ی" قانون بودجه به دولت اجازه داده شده است به‌منظور مدیریت بازار و کمک به معیشت مردم، طرح کالابرگ را اجرا کند،

در این راستا، مشوق‌هایی را اجرا کردیم، در گام اول یارانه کالابرگ 20 درصد افزایش پیدا می‌کند و مثلاً کسانی که یارانه‌شان 400 هزار تومان است به 480 هزار تومان ارتقا پیدا می‌کند؛ کسانی که مشمول یارانه هستند تا 70 درصد یارانه‌شان را کالا خریداری کنند.

یارانه‌بگیران از طریق سامانه ملی اعتبار، یک ماه زودتر از زمان سررسید واریزی یارانه می‌توانند از این فرصت استفاده لازم را به‌عمل بیاورند. این طرح کاملاً اختیاری است و اشخاص بین استفاده از کالابرگ و یا نقدی، می‌توانند انتخاب کنند اما کسانی که 70 درصد یارانه را از این اقلام خریداری کنند، افزایش یارانه دریافت می‌کنند."

وزیر تعاون اقلام تحت پوشش این طرح را نیز این‌گونه نام برد: لبنیات، تخم‌مرغ، مرغ، روغن، ماکارونی، برنج ایرانی، قند و شکر، حبوبات و گوشت منجمد گوساله از جمله این اقلام است. این طرح اختیاری است و هر کس می‌تواند یارانه را نقدی و یا اقلام بخرند‌. از طریق سامانه ملی اعتبار می‌توانند یک ماه زودتر از زمان سررسید واریزی یارانه به حساب‌های‌شان از این فرصت استفاده کنند.

دو ماه بعد، مرتضوی در نیمۀ تیرماه 1402 دربارۀ اجرای کالابرگ الکترونیکی گفته بود: برخی تغییرات حسب دستور آقای مخبر (معاون اول رئیس‌جمهور وقت) را خواهیم داشت که در مرحله کارشناسی است و بعد از کار کارشناسی اطلاع‌رسانی خواهد شد. استقبال مورد نظر ما هنوز از کالا‌برگ انجام نشده است.

ابتدای شهریور سال گذشته سخنگوی دولت سابق گفت: مقرر شد به‌مناسبت فرارسیدن هفتۀ دولت، امکان استفاده از تسهیلات تشویقیِ کالابرگ از 3 دهک به 5 دهک ارتقا پیدا کند، به‌این معنا که اگر 5 دهک 50 درصد از یارانه آن را از طریق کالابرگ از 11 قلم کالاهایی که تعریف شده خریداری می‌کردند، مشمول دریافت 120 هزار تومان یارانه تشویقی می‌شدند.

بر اساس این گزارش، دولت سیزدهم بهمن سال گذشته در دهه فجر اعلام کرد: برای حمایت از اقشار مختلف جامعه خصوصاً اقشار آسیب‌پذیر طرح فجرانۀ کالابرگ الکترونیکی را اجرا می‌کند. این طرح از نیمۀ بهمن 1402 تا 19 اردیبهشت‌ماه 1403 به‌مدت سه‌ماه عملیاتی شد.

طرحی که در آن یک فردِ یارانه‌بگیر در صورت استفاده از کالابرگ و خرید از سبد غذاییِ 11 قلم کالای مورد تأیید وزارت کار، 220 هزار تومان به‌مبلغ 400 هزار تومان کالابرگش افزوده می‌شد و می‌توانست تا 620 هزار تومان از این اقلامِ مشخص خریداری کند.

بعد از دورۀ سه‌ماهۀ این طرح حمایتی و استقبال خوب و 60 میلیون نفر از آن، مسئولان دولت وقت اعلام کرده بودند که قصد دارند در صورت تأمین منابع و رایزنی با مجلس، این طرح را ادامه دهند.

 هیئت دولت سیزدهم در تاریخ 9 اردیبهشت‌ماه امسال نیز مصوبه‌ای در این‌خصوص گذاشتند و مقرر شد اجرای طرح کالابرگ الکترونیک در سال 1403 با 20هزار میلیارد تومان اعتبار جدید تمدید شود، این مصوبه در تاریخ 1403/02/16 ابلاغ شد.

بعد از آن نیز بود که مسئولان وقت دولت اعلام کرده بودند که به‌دنبال تأمین این منابع هستند تا تمدید طرح را کلید بزنند.

 به‌یاد داریم که حادثۀ تلخ سقوط بالگرد حامل شهید آیت‌الله رئیسی رئیس‌جمهور وقت و شهادت وی، وزیر امور خارجه، امام جمعۀ تبریز و دیگر همراهانش در 30 اردیبهشت امسال در منطقۀ ورزقان فرصت نداد که عمر دولت سیزدهم به پایانِ چهارسالۀ خود برسد و نیمه‌تمام ماند، بعد از آن بود که طی دو مرحله انتخابات، مسعود پزشکیان به‌عنوان نهمین رئیس جمهوری اسلامی ایران انتخاب شد و دولت جدید مستقر شد.

به‌اعتقاد کارشناسان این زیرساخت و تجربۀ پوشش 60میلیون‌نفری یارانه‌بگیران هم‌اکنون آماده است تا دولت چهاردهم در صورت اراده برای استفاده از آن، تأمین منابع را انجام دهد و آغاز کند، چراکه حمایت از اقشار آسیب‌پذیر جامعه از جمله موارد مورد اشارۀ مسئولان عالی دولتی است.

هم‌چنین هم‌اکنون زمان بررسی فشردۀ بودجه در جلسات هیئت دولت است و دولتمردان می‌توانند با در نظر گرفتن کالابرگ الکترونیکی، از اقشار ضعیف و آسیب‌پذیر حمایت کنند.