دود کردن اسپند از خرافات تا واقعیت | دود کردن اسپند برای سلامتی چه تاثیری دارد؟

از خواص و مضرات گیاه اسپند چه میدانید؟

گیاه علفی اسپند دارای گل های درشت و سفید و متمایل به سبز می باشد و همچنین متشکل از برگ های تقسیم شده باریک و دراز و میوه ای کروی کپسولی که دانه های سیاه رنگ دارد. رشد این گیاه دارویی در اکثر نواحی کشور مشهود است و ترکیباتی همچون هارمالول و هارمالین دارد.

از دیرباز تا به امروز افراد به سوزاندن دانه این گیاه می کنند و معتقدند دود غلیظ آن برای خوشبو کردن فضا، دور کردن حشرات ضد عفونی کردن هوا و به باور برخی حتی برای چشم زخم اثر دارد. علاوه بر مواردی که ذکر شد دانه های اسفند در آسیا به عنوان کرم کش ، ضد انگل و کشنده آمیز به کار می رود.

با وجود اینکه اسپند فواید بسیار زیادی دارد اما دود کردن آن هرچند از گذشتگان به ما به ارث رسیده است هنوز متخصصان در مورد این روش نظر قطعی ارائه نکرده اند اما متخصصان طب سنتی دود کردن اسپند را همچنان یکی از قوی ترین راههای ضدعفونی کردن هوای خانه یا .. می دانند چراکه معتقدند این روش را بوعلی سینا توصیه کرده است و توصیه های او موثر است پس نمیتوان در اینکه دود کردن اسپند خاصیت دارد شکی داشت .

اسپند از دیدگاه طب سنتی و اسلام

بر اساس دیدگاه طب سنتی نیز اسپند به نام های سپند و اسفند معروف است است و علاوه بر خاصیت های درمانی و ضد عفونی کنندگی هوای تنفسی برای بعضی از مشکلات و بیماری ها توصیه شده است.

از همان سالهای گذشته در بعضی از نقاط دنیا بالاخص در بین ایرانیان مرسوم بوده و هست که برای دفع بلا یادو شدن از بعضی از "چشم ها" از دود گیاه اسفند یا اسپند استفاده شود و انجام آن نزد عوام جامعه مورد تاکید خاصی واقع شده است.

البته باید بگوییم این کار در بعضی از نقاط ایران همچون مناطق شمالی تنها منحصر به گیاه اسفند نیست و مردمان این منطقه از بوته گلپر که دارای خواص بسیار بالایی از نظر پزشکی می باشد نیز استفاده خوراکی و دارویی می کنند و از دود آن همچنین برای رفع بلا و ضد عفونی کردن محیط به کار می برند.

اسپند یا اسفند در عربی

در عربی به اسفند "حَرْمَل" گفته می شود در باره دود کردن اسفند روایتی به دست نیامده ولی در دایرة المعارف چنین آمده است که:به خاطر وجود خاصیت های طبیعی در گیاه اسفند آن را در درمان بعضی از بیماری ها به کار می برند.(مصطفی حسینی دشتی، معارف و معاریف، ج 2، ص 178 ماده اسفند)

در فرهنگ سرزمین های اسلامی و در بین عامه مردم دانه اسفند تقدس خاصی دارد و از آن در بیرون راندن بلاها و آفت ها و همچنین دفع چشم زخم استفاده می کنند.(دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج 6، ص 333، ماده اسفند.)

اسفند در مفاتیح الجنان

در مفاتیح الجنان نیز در مورد دود کردن اسپند مطالبی مشهود نیست اما روایات نقل شده حاکی از آن است که دانه آن را شفای 70 درد و برطرف کننده سحر معرفی کرده است. هرچند صدور این روایات از معصومین صددرصد ثابت نیست اما به صرف استبعاد عقلی هم رد آن درست نیست. از لحاظ عقلی چه اشکالی دارد که از اسفند به عنوان مصرف دارویی برای درمان بعضی از دردها و مرض ها استفاده شود و یا اینکه ریشه و شاخه آن دفع سحر و بلا شود.

دود کردن اسپند و شکستن تخم مرغ برای چشم زخم منشا اسلامی دارد؟

به علت وجود خاصیت های طبی در گیاه اسفند در درمان بسیاری از بیماری ها به کار می رود و برخلاف اینکه در مورد دود کردن آن حدیثی یافت نشده است روایاتی از رویاندن اسفند و خواص آن وجود دارد. در حدیثی از پیامبر اکرم صلی الله آمده است:از اسفند درخت یا برگ یا میوه ‌ای نمی روید، مگر آن که فرشته‌ای بر آن گماشته شده است تا آن را به آن که باید برساند، یا خشک شود، و در ریشه و ساقه‌اش شفا است، و در دانه آن داروی 72 بیماری.. نیز از محمد بن حکم نقل شده است:پیغمبری به خداوند از ترسویی امتش شکایت کرد، خداوند به وی وحی فرمود:دستور ده امتت اسفند بخورند که شجاعت را زیاد می‌کند.

اسپند و درمان چشم زخم

علم و عقل بشری برای درک بعضی از واقعیت ها و حقایق زندگی ناتوان است. یکی از پدیده هایی که تا به امروز علم بشری قادر به اثبات آن نبوده است چشم زخم می باشد که همچنان هیچ دلیلی برای رد و تکذیب آن پیدا نکرده است.از دیدگاه برخی بو دادن دانه های اسپند از چشم زخم جلوگیری می کند.

در روایات آمده است که اسپند شیاطین را دور کرده و حافظ خانه و اهل آن از شر شیطان و چشم زخم می باشد. از امام صادق علیه السلام درباره اسپند و کندر پرسش و که در پاسخ فرمودند:هیچ ریشه ای از گیاه در زمین نمیجنبد و هیچ شاخه ای در آسمان بالا نمیرود مگر آنکه خداوند فرشته ای را ماموریت داده تا آن را به قطعات خرد شده تبدیل کند یا به سرنوشتی که دارد برساند و شیطان (میکروب) از هفتاد خانه ای میگریزد که در نزدیکی خانه ای باشد که در آن اسپند است و شفا از هفتاد بیماری در اسپند است که آسان ترین آن خوره است، پس دود کردن اسپند را از یاد نبرید.اما کندر منتخب و برگزیده پیامبران سابق است و حضرت مریم(ع) از آن، کم گرفت و هیچ دودی سریع تر از دود کندر به آسمان بالا نمی رود. دود کندر میکروب ها را دفع و آفات و بلاها را طرد میکند پس دود کردن کندر را از یاد نبرید.

از امام علی علیه السلام نیز نقل شده است:ریشه اسپند، مایه علاج دیوانگی است و شاخه آن، درمان هفتاد و دو نوع بیماری است.

خاصیت دارویی اسپند

بیشتر مواقع از گیاه اسفند به عنوان یک خوشبو کننده هوا به کار می برند و کمتر از لحاظ مصرف خوراکی مورد استفاده قرار میگیرد چرا که به خاطر مصرف ناصحیح آن عوارض بدی همچون سکسکه ، تشنج ، بیش از حد بزاق ، تهوع وضعیف شدن اعصاب مرکزی بروز می کند.

در طب سنتی و اسلامی برای افزایش ترشح شیر ، دفع ترشح شیر ، درمان روماتیسم ، افزایش قدرت جنسی ، درد معده از عصاره های گیاهی اسپند استفاده می شود.

طبق تحقیقات آزمایشگاهی انجام شده از عصاره اسپند جهت نابود کردن میکروب ها استفاده میشود.عصاره های حاصل از کالوس خواص ضد میکروبی در برابر میکروب هایی نظیر استافیلوکوکوس اورئوس، اشریشیا کولی و کاندیدا آلبیکانس را نشان داده است.

برای افرادی که گرم مزاج هستند اسفند مضر است و چنانچه افرادی که دارای مزاج گرم و خشک هستند در صورت اینکه مقدار بسیار کمی از آن بخورند دچار مشکل خواهند شد بنابراین توجه داشته باشید که از استفاده ناآگانه این گیاه خودداری کنید.