عیدی بزرگ دولت برای زنان خانه‌دار و زنان سرپرست | واریزی تشویقی جدید با رقم شگفت انگیز از این ماه برای بانوان

نظریه مشورتی درباره مفهوم «زنان سرپرست خانوار».

نظریه شماره 7/1401/980 مورخ 1402/11/01 اداره کل حقوقی قوه قضاییه:

با توجه به تعاریف ارائه شده در خصوص «خانوار» و «رئیس خانوار» در بندهای ۶ و ۷ ماده یک قانون اصلاحات ارضی مصوب ۱۳۴۱ و همچنین تعریف خانوار در بند «ث» ماده یک آیین‌نامه اجرایی ماده (۷) قانون هدفمند کردن یارانه‌ها مصوب ۱۳۸۹/۱/۳۱ وزیران عضو کارگروه بررسی آیین‌نامه‌های قانون هدفمندکردن یارانه‌ها مبنی بر این‌که «خانوار از افرادی تشکیل می‌شود که بر اساس رابطه خویشاوندی درجه یک با یکدیگر زندگی می‌کنند …» و نیز با لحاظ حکم مقرر در بند ۶ ماده یک آیین‌نامه اجرایی نحوه تعیین و شناسایی خانوار‌های ایرانی و اتباع خارجی موضوع بند (۲) تبصره (۸) الحاقی به ماده (۱۶۹) مکرر قانون مالیات‌های مستقیم مصوب ۱۴۰۰/۱۲/۱۵ هیأت وزیران که سرپرست خانوار را مشتمل بر زوج، زوجه و یا فرد دیگری می‌داند که براساس ضوابط قانونی، عهده‌دار مدیریت خانوار است، زنانی سرپرست خانوار محسوب می‌شوند که مسؤولیت اداره خانوار و تأمین معیشت آن را عهده‌دار ‌باشند.

این خانوار می‌تواند متشکل از سرپرست خانوار و همسر، فرزند، پدر، مادر، خواهر، برادر و نیز کودک یا نوجوان تحت سرپرستی باشد و داشتن حکم حضانت یا قیمومت فرزندان برای تلقی به عنوان سرپرست خانوار منتفی است و چنین زنانی مادام که این امر را عهده‌دار هستند، مشمول عنوان زن سرپرست خانوار می‌باشند.

احکام مقرر در ماده ۹ آیین‌نامه اجرایی ماده (۷) قانون هدفمندکردن یارانه‌ها مصوب ۱۳۸۹/۱/۳۱ و بند «ج» ماده ۵ قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی‌سرپرست و بدسرپرست مصوب ۱۳۹۲ و تبصره ۳ ماده یادشده و تبصره یک ماده ۹ (اصلاحی ۱۳۸۰/۱/۲۲) قانون نظام هماهنگ پرداخت کارکنان دولت مصوب ۱۳۷۵ با اصلاحات و الحاقات بعدی مؤید این دیدگاه است.

انسیه خزعلی در جلسه هیات دولت ضمن ارائه گزارش عملکردی معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری در طول سه سال گذشته، بیان کرد: رئیس جمهور شهید معتقد بودند که باید زنان در تصمیم گیری نقش داشته باشند. دولت سیزدهم اولین دولتی بود که از همان روزهای اول برنامه عملیاتی زمان بندی شده میان مدت، بلندمدت و کوتاه مدت داشت. برای معاونت ۱۹ اقدام تولی گری و ۴۵ اقدام همکاری با دستگاه های اجرایی در زمینه ها مختلف قرار داده شده بود.

وی اظهار کرد: معاونت در سه زمینه سیاست گذاری، وضع قوانین و مقررارت، هماهنگی و رصد و ارزیابی برنامه ریزی داشته و الحمدالله توانسته حرکت های خوبی را در زمینه زنان و خانواده داشته باشد. ستاد ملی زن و خانواده تاکنون دو جلسه تشکیل داده و ان شاءالله در روزهای آینده جلسه سوم تشکیل خواهد شد. شش مصوبه داشته است.

صندوق ضمانت زنان سرپرست خانوار، اختصاص پست هم تراز معاون وزیر به مشاورین زن که در دولت قبل این پست از زنان گرفته شد و به صورت ابلاغ انشایی بود، اما بحمدالله این موضوع با تاکید رئیس جمهور و اینکه بازآرایی ساختار زنان باید صورت بگیرد، در دولت سیزدهم انجام شد.

معاونت امور زنان و خانواده رئیس جمهور در ادامه تصریح کرد: کارهایی که در زمینه سیاست گذاری و مقررات انجام شد، بیش از ۳۰ لایحه برای تدوین و اصلاح قوانین انجام شد که برخی اجرایی شد و برخی به مجلس رفته است و برخی در کمیسیون ها است.

اختصاص یک درصد تکلیفی از مواردی است که برای اولین بار به زنان و خانواده  اختصاص داده شده است. لوایحی که برای کاهش  ساعت کاری، دورکاری، حق اولاد و عائله مندی، بازنشستگی پیش از موعد، حضانت و گستره اختیارات حاضر، اجرت المثل، اعطای کارنامه مدارس فرزندان به مادر از جمله اقداماتی است که برای بانوان صورت گرفته است.

وی در ادامه تاکید کرد: اصلاح موادی از قانون جوانی جمعیت، برنامه جامع توانمندسازی زنان سرپرست خانوار، لایحه مرخصی مادران در بیماری فرزند، درمان ناباروری، لایحه چهارقلوها که بعد از رفتن به مجلس تبدیل به خانواده‌های پرجمعیت شد از دیگر اقداماتی است که در دولت سیزدهم انجام شد. در بخش هماهنگی و برنامه ریزی با دستگاه های اجرایی و دستورالعمل هایی که به طور مشخص رئیس جمهور تاکید داشتند که باید معاونت زنان به عنوان قرارگاه فرماندهی باشد و همه دستگاه های اجرایی به عنوان قرارگاه عملیاتی حضور داشته باشند، ۵ طرح ملی با این اقدام عملیاتی شد.

خزعلی گفت: طرح زندگی و بالندگی  برای آموزش والدین که سه دستگاه همکاری دارند، طرح خانواده و فرهنگ عامه که شش دستگاه همکاری داشتند، طرح کسب وکار پایدار خانواده محور با همکاری دستگاه های مختلف اجرایی شد. طرح حمایت از زوجین روستایی دهه شصتی که سه دستگاه همکاری دارند و طرح هایی که به صورت منطقه ای با همکاری دستگاه های مختلف اجرایی شده است.

در زمینه های مختلف هویت دختران، ازدواج آسان، پیشگیری از طلاق، کاستن از آسیب ها مانند خودکشی و مشکلات زنان سرپرست خانوار و حمایت از زنان نخبه طرح های مختلفی اجرایی شده است.

وی در ادامه خاطرنشان کرد: طرح هایی که در زمینه خانواده اجرایی شده است تاثیر خود را به دلیل ماهیت فرهنگی بعدا نشان خواهد داد. در همین ایام ما شاهد کاهش ۲/۷ آمار طلاق و کاهش ۳۳ درصد ازدواج دختران زیر ۱۵ سال بودیم . افزایش یک درصدی اشتغال بانوان را داریم.

اکنون از ۲ میلیون ۶۰۰ هزار شغلی که ایجاد شده است، ۴۱ درصد آن به زنان  اختصاص دارد. ۳۰ درصد از مجوزهای صادر شده در کلیه مشاغل نیز به زنان اختصاص دارد و ۸۰ درصد مجوزهای مشاغل خانگی به زنان اختصاص دارد. یکی از شعارهای دولت سیزدهم این بود که به زنان سرپرست خانوار توجه کند و ۵ امکان را چه از نظر قانونی و چه از جهت امکانات و حمایت برای زنان سرپرست خانوار فراهم کرده است.

سید مرتضی حسینی سازمان تأمین‌اجتماعی را یک نهاد خانواده محور دانست و گفت: توجه جدی به بیمه دختران و زنان خانه‌دار از دهه ۸۰ خورشیدی در دستور کار این سازمان قرار گرفته است زیرا یکی از تکالیف سازمان تأمین‌اجتماعی، پوشش فراگیر بیمه‌ای است.

وی بیمه کردن زنان و دختران خانه‌دار را یکی از رویکردهای این سازمان در دو و نیم سال اخیر عنوان کرد و اظهار داشت: اکنون بیشتر از ۴۰۰ هزار نفر بیمه‌شده از قشر زنان و دختران خانه‌دار داریم که تحت پوشش خدمات متنوع سازمان تأمین اجتماعی قرار گرفته‌اند.

حسینی افزود: پوشش بیمه‌ای دانشجویان در دوران تحصیل نیز در دستور کار سازمان تأمین‌اجتماعی قرار گرفته و نزدیک به ۱۰۰ هزار نفر از دانشجویان شاغل به تحصیل در مراکز آموزش عالی کشور، بیمه شده‌اند.

وی یادآور شد: زنان خانه‌دار و دختران و بیمه دانشجویان می توانند از طریق سامانه خدمات غیرحضوری تأمین‌اجتماعی در این طرح ها ثبت نام کنند.

معاون برنامه‌ریزی، مالی و پشتیبانی سازمان تأمین‌اجتماعی خاطر نشان کرد: بر اساس نگاه خانواده‌محور در حوزه درمان، چند کار ویژه در دوره اخیر برای بیمه‌شدگان و بازنشستگان صورت گرفته است؛ از جمله هزینه‌های درمان ناباروری و همچنین درمان بیماری‌های صعب‌العلاج تحت پوشش بیمه قرار گرفته و خدمات بسیار خوبی در این حوزه ارائه می‌شود.

علاوه بر این با رویکرد پیشگیری از بیماری‌های مزمن و پرهزینه، در همه مجموعه‌های درمانی ملکی سازمان تأمین‌اجتماعی، کلینیک‌های ویژه‌ای برای رصد و کنترل دیابت و فشار خون ایجاد شده است.

حسینی ادامه داد: حدود ۵۰۰ مرکز درمانی در تأمین‌اجتماعی در سراسر کشور خدمات مختلف درمانی رایگان به خانواده‌های بیمه‌شده ارائه می‌کنند و امیدواریم بتوانیم در بخش درمان و توسعه آن، به‌ویژه توسعه خدمات در مناطق محروم و کمتر توسعه‌یافته، خدمات درمان مناسب و در شأن بیمه‌شده‌ها داشته باشیم.

وی در خصوص شرایط بیمه دانشجویی نیز گفت: هر فردی که دانشجو باشد از روز اول دانشجویی، می‌تواند خود را بیمه کند و تمام دوران دانشجویی او جزو سوابق کاری و بیمه‌ای او لحاظ می‌شود.

اگر چهار سال بیمه دانشجویی را کنار بگذاریم، بعد از فراغت از تحصیل چنین فردی با ۲۶ سال کار کردن و داشتن ۳۰ سال سابقه خدمت و ۳۰ روز حقوق می‌تواند بازنشسته شود.

این مسئول در سازمان تامین اجتماعی اظهار داشت: بیمه زنان خانه‌دار هم پیش‌شرط خاصی ندارد و هر کدام از دختران و زنان خانه‌دار که کمتر از ۵۰ سال سن داشته باشند، می‌توانند در این طرح ثبت‌نام کنند.