اگر در صبح این علائم را دارید کبد شما روزهای آخر عمرش را طی می کند
نارسایی کبد به معنی کاهش شدید عملکرد کبد است. کبد نقش مهمی در تولید هورمونها، پروتئینهای خون، آنزیمهای گوارشی و صفرا و متابولیسم سموم و مواد زائد دارد، لذا کاهش عملکرد کبد عوارض فراوانی در سیستمهای مختلف بدن دارد. نارسایی کبدی در بیماریهایی مانند سیروز، هپاتیت و کبد چرب دیده میشود.
نارسایی کبدی چیست؟
کبد دومین اندام بزرگ در بدن انسان است که کارهای بسیار مهمی را انجام میدهد. نارسایی کبد یک مشکل بسیار جدی کبدی و یکی از انواع بیماری کبد است که در آن کبد دیگر نمیتواند عملکرد طبیعی خود را داشته باشد. اجازه بدهید ابتدا برخی از مهمترین کارهایی که کبد انجام میدهد را با هم مرور کنیم تا بتوانید تصویر بهتری از فاجعهای داشته باشید که در نارسایی کبد با آن مواجه میشویم:
کبد همه نوشیدنیها و غذایی که میخوریم را پردازش میکند، از آن انرژی تولید میکند و ریزمغذیهایی که بدن به آن نیاز دارد را در اختیار آن قرار میدهد.
کبد خون را از مواد مضری مثل الکل و برخی داروها و مواد شیمیایی تصفیه میکند.
کبد پروتئینهای خونی را تولید میکند که برای لختهشدن خون، انتقال اکسیژن یا مبارزه با عفونتها به آنها نیاز دارید.
تولید صفرا برای کمک به هضم غذا از وظایف کبد است.
کمک به بدن برای تولید گلیکوژن از گلوکز و ذخیره قند
شکستن چربیهای اشباع و تولید کلسترول
نارسایی کبد یک بیماری کبدی جدی و خطرناک است که نیاز به مراقبت پزشکی فوری دارد. نارسایی کبد معمولا بهتدریج و طی چندین سال ایجاد میشود. طوریکه معمولا در مراحل آخر بسیاری از بیماریهای کبدی شاهد نارسایی کبد هستیم. هرچند این عارضه کبدی میتواند بسیار سریع و حتی در کمتر از ۴۸ ساعت ایجاد شود. زمانی میگوییم فرد دچار نارسایی کبد شده است که بخش بزرگی از کبد بهطور غیرقابل ترمیم آسیب دیده باشد و کبد دیگر قادر به انجام کارهای خود نباشد.
علائم نارسایی کبدی چیست؟ (نشانه های نارسایی و از کار افتادن کبد)
خراب شدن کبد چه علائمی دارد؟ نشانههای نارسایی کبدی بسته به شدت آسیب به کبد میتواند متفاوت باشد. علائم نارسایی کبدی مزمن یا علائم اولیه نارسایی کبد شامل موارد زیر است:
حالت تهوع
بیاشتهایی
احساس خستگی
اسهال
استفراغ خونی
وجود خون در مدفوع
کاهش وزن
نارسایی کبد و خارش بدن
بیخوابی
نداشتن تمرکز
حتی کاهش عملکرد ذهنی
بزرگ شدن طحال
خونریزی معده و علائم سمی شدن کبد
نارسایی کلیه (نارسایی کبد و کلیه به صورت همزمان ممکن است در مراحل پیشرفته مشاهده شود)
سرطان کبد.
چیزی که تشخیص نارسایی کبدی را دشوار میکند این است که این علائم میتواند به بیماریهای دیگری هم نسبت داده شود. متاسفانه گاهی بیمار تا مراحل پیشرفته نارسایی کبدی علائمی از خود نشان نمیدهد یا پزشک نمیتواند علت ایجاد علائم را تشخیص دهد. در مراحل پیشرفته نارسایی مزمن ممکن است علائم زیر را تجربه کنید:
یرقان یا همان زردی پوست و چشمها
خستگی شدید
اِدِم یا تجمع مایع در پاها
آسیت یا تجمع مایع در شکم
بیحسی
خوابآلودگی
کما.
نارسایی کبدی حاد و از کار افتادن سریع کبد میتواند علائمی مانند موارد زیر ایجاد کند:
کبودی یا خونریزی آسان
تغییر در وضعیت ذهنی
بوی نفس شیرین یا غیرعادی
مشکلات حرکتی
از دست دادن اشتها
احساس ناخوشی کلی
زردی.
علل نارسایی کبدی چیست؟
دلایل نارسایی کبد میتواند شامل سوء مصرف مزمن الکل، هپاتیت ویروسی (مانند هپاتیت B و C)، بیماری کبد چرب غیر الکلی، بیماریهای خود ایمنی، اختلالات ژنتیکی و برخی داروها و سموم باشد. بهتر است علل نارسایی کبد را در ۲ بخش یعنی علت نارسایی حاد و مزمن بررسی کنیم.
علل نارسایی کبدی حاد
اوردوز با استامینوفن یا برخی داروها و سموم دیگر، عفونتهای ویروسی، مسمومیت کبدی از مهمترین عوامل نارسایی حاد هستند. نارسایی مزمن معمولا در اثر هپاتیت سی، کبد چرب و مصرف زیاد الکل ایجاد میشود. سایر علائم ناراحتی کلیه و کبد عبارتند از:
اوردوز با استامینوفن
اوردوز با برخی داروها و سموم مانند برخی آنتیبیوتیکها، داروهای ضدافسردگی، داروهای ضد تشنج، هورمونهای مصنوعی، و داروهای ضد قارچی
برخی مواد گیاهی مانند عصاره چای سبز و کاوا
عفونتهای ویروسی مانند انواع هپاتیت از جمله هپاتیت آ، هپاتیت ب و هپاتیت سی، ویروس اپشتین بار، سیتومگالو ویروس و ویروس هرپس سیمپلکس (ویروس تبخال)
برخی بیماریهای خود ایمنی مانند هپاتیت خودایمنی
خوردن قارچهای سمی
بیماری ویلسون
کبد چرب بارداری
شوک سپتیک در اثر عفونت گسترده
سندروم باد-کیاری.
علل نارسایی کبدی مزمن
نارسایی مزمن کبد در اثر التهاب طولانیمدتی اتفاق میافتد که به زخم بافت کبد و در نهایت به فیبروز کبد و سیروز کبدی منجر میشود. برخی از علل التهاب طولانیمدت کبدی مربوط به بیماریهای زمینهای هستند، اما برخی از آنها به این راحتی قابل شناسایی نیستند. شایعترین علل نارسایی مزمن کبد و علائم نارسایی کبد در زنان و مردان عبارتاند از:
هپاتیت خود ایمنی
بیماری مجاری صفراوی
سندروم باد-کیاری که در آن رگهای کبدی مسدود میشود.
داروهای ضد سرطان مانند شیمی درمانی
نارسایی قلب مزمن در سمت راست قلب
مصرف برخی داروها
عوامل ژنتیکی
هموکروماتوزیس که باعث تجمع آهن در کبد و دیگر اندامها می شود.
بیماری ویلسون.
۱. هپاتیت سی
هپاتیت سی ریسک ابتلا به سیروز و نارسایی کبد را افزایش میدهد. طبق گزارش CDC، ۵-۲۵٪ از افراد مبتلا به هپاتیت سی در آمریکا طی ۱۰-۲۰ سال دچار سیروز میشوند.
۲. مصرف بیش از حد الکل، آیا بزرگ شدن کبد باعث مرگ میشود؟
از کار افتادن کبد در اثر مصرف الکل معمولا بعد از حداقل ۱۰ سال مصرف سنگین الکل اتفاق میافتد. تقریبا ۱۰-۲۰٪ از افرادی که مصرف زیاد الکل دارند دچار سیروز میشوند.
۳. کبد چرب غیر الکلی
تجمع زیاد بافت چربی در اطراف کبد میتواند منجر به زخم شدن بافت کبد شود. کبد چرب غیر الکلی در مراحل اولیه مشکلی ایجاد نمیکند و علائم کبد چرب است، اما در طب سالیان بعد میتواند منجر به سیروز و نارسایی مزمن شود.
۴. نارسایی کبد و دیابت
نارسایی کبد و دیابت میتوانند به هم مرتبط باشند. زمانیکه کبد به درستی کار نکند، میتواند منجر به مشکلات متابولیسم گلوکز شود که با افزایش سطح قند خون منجر به دیابت میشود.
در مورد نارسایی کبد در کودکان و نوزادان، علل مختلفی مانند بیماریهای مادرزادی کبد، اختلالات متابولیک، عفونتها (مانند هپاتیت ویروسی)، شرایط ژنتیکی و برخی داروها یا سموم وجود دارد. علائم ممکن است شامل زردی، رشد ضعیف، تورم شکم، مشکلات خونریزی و مشکلات عصبی باشد. در این مورد، توجه فوری پزشکی بسیار مهم است.