یارانه | یارانه نقدی | یارانه جدید
از کجا بفهمیم دهک چندم هستیم؟ | کدام دهک ها یارانه نقدی 1 میلیونی دریافت می کنند؟ + نحوه استعلام با کد ملی
با توجه به بررسی‌های انجام شده، هدفمندسازی یارانه‌ها به طور عمده با ۷ چالش مواجه است که یکی از آنها عدم تحقق صحیح آزمون وسع و پرداخت یارانه به ۸۰ میلیون و ۲۶۴ هزار و ۴۸۰ نفر است.
مولف
: محسن کریمی
هر ساله دولت‌ها علی رغم تدوین لایحه بودجه با کسری مواجه هستند و هدفمندی یارانه‌ها نیز یکی از دستگاه‌های اجرایی مهمی است که به دلیل عدم اجرای تعهدات شرکت‌های تأمین کننده منابع (شرکت‌های تابعه نفت) با ناترازی منابع و مصارف مواجه است.
بودجه هدفمندی در سال ۱۴۰۳ با ناترازی شدید مواجه شده و این موضوع نگرانی‌های بزرگی را در رابطه با مدیریت منابع عمومی به وجود آورده و نیاز به اصلاحات جدی در این زمینه را برجسته کرده است.
با نزدیک شدن به پایان سال سازمان برنامه و بودجه تدوین لایحه بودجه سال ۱۴۰۴ را تقدیم مجلس کرده و گزارش‌هایی از معاونت هماهنگی برنامه، بودجه و نظارت این سازمان در مورد ساختار و جهت‌گیری‌های کلان بودجه ارائه شده است.
در جهت تبیین چالش‌های ناترازی هدفمندسازی یارانه به موارد ذیل اشاره می‌شود؛
۱. رویکرد دولت‌های مختلف در حوزه سیاستگذاری در قالب تبصره‌های هدفمندسازی و جداول آن بصورت برآوردی و احتمالی بوده که بدلیل عدم تحقق ۱۰۰ درصد منابع مندرج در آن و عدم پایبندی شرکت‌های تأمین کننده منابع هدفمندی به بودجه مصوب و اجرای تکالیف قانونی به منظور پرداخت مصارف اجتناب ناپذیر (یارانه نقدی و معیشتی، مستمری کمیته امداد امام خمینی (ره)، سازمان بهزیستی کشور، یارانه نان و دارو، حمل و نقل) سازمان هدفمندسازی را مجبور به استقراض می‌کند که ادامه این رویه موجب ایجاد آسیب در اقتصاد کشور می‌شود.
۲. رویکرد پرداخت یارانه به استناد مادۀ (۳۱) قانون برنامۀ هفتم پیشرفت، جزء (۲) بند (الف) تبصرۀ (۸) قانون بودجه سال ۱۴۰۳، جزء (۲) بند (الف) ماده واحدۀ قانون برخی احکام مربوط به اصلاح ساختار بودجه کل کشور، بند (هـ) تبصرۀ (۱۹) قانون بودجه سال ۱۴۰۱، بند (ز) تبصرۀ (۱۹) قانون بودجه سال ۱۴۰۲ کل کشور باید بصورت پرداخت به ذینفع نهایی باشد و استثناء برخی دستگاه‌ها و مسکوت نمودن آن از جمله کمیته امداد امام خمینی (ره) صحیح نیست.
۴. موظف شدن بانک مرکزی ج. ا. ا بر اساس جزء (۸) بند (الف)، بند (ب) و بند (ت) تبصرۀ (۸) قانون بودجه سال ۱۴۰۳ کل کشور به تهیه گزارش‌های تفصیلی به کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات و معاونت نظارت مجلس شورای اسلامی که می‌تواند برای سال‌های آتی جهت تصمیم‌گیری و تحقق صد در صدی منابع هدفمندسازی حائز اهمیت باشد.
۵. رویکرد سیاستگذاری برای تکالیف سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها در قانون هدفمندکردن یارانه‌ها در اجرا این دستگاه را به یک حساب دریافت و پرداخت تبدیل کرده است که ضروری است با اصلاح سیاست‌های اجرایی این سازمان به سازمانی کنشگرایانه تبدیل شود تا بتواند در کمک به اقشار آسیب پذیر جامعه هدف و مدیریت توزیع یارانه به آخرین زنجیره راهگشا باشد.
پرداخت ماهیانه یارانه حمایتی به ۸۰.۲۶۴.۴۸۰ نفر در دهک‌های درآمدی مختلف و پرداخت سایر مصارف اجتناب ناپذیر بار مالی ۷۵۸.۸ هزارمیلیارد تومان در سال را به دولت تحمیل کرده که با وجود تحریم‌های اقتصادی، عدم اصلاح الگوی مصرف کنونی و عدم اجرای آزمون وسع سنجی دقیق و واگذاری وظیفه شناسایی و حذف گروه‌های پردرآمد به دستگاه اجرایی دیگر، این امر مهم را از سال ۱۳۹۳ تا کنون بدون نتیجه گذاشته و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در شناسایی و حذف ناکام بوده است.
عدم انجام تکلیف مذکور باعث هدر رفت منابع هدفمندی و تورمی‌تر شدن هر ساله اقتصاد کشور شده است. در نتیجه ضرورت دارد به منظور نظارت بر نحوه اجرای حذف خانوارهای پردرآمد، نظارت بر مدیریت مصرف منابع هدفمندی در بخش یارانه‌های مستقیم (خانوار)، نظارت بر صحت و سقم اطلاعات اقتصادی خانوار، ثبت نام یارانه نقدی و معیشتی، تعیین مشمولین برخورداری از حمایت‌ها و یارانه‌های غیرنقدی کلیه افراد واجدشرایط، شناسایی و حذف خانوارها (گروه‌های) پردرآمد از فهرست یارانه‌بگیران، مدیریت و نظارت بر حمایت و پرداخت مستمری مددجویان دستگاه‌های حمایتی، یارانه سلامت و دارو و همچنین یارانه نان و نظارت و مدیریت بر حسن اجرای تکالیف قانونی مندرج در ماده (۷) قانون هدفمندکردن یارانه‌ها و استقرار نظام جامع تأمین اجتماعی بر پایه یارانه خانوار، دستگاه‌های اجرایی موضوع ماده (۵) قانون مدیریت خدمات کشوری و ماده (۱) قانون برنامۀ هفتم پیشرفت مکلف گردند پایگاه‌های داده و اطلاعات ثبتی خود را بر اساس اقلام آماری مورد نیاز به صورت برخط در اختیار سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها قرار دهند.
۶. نامشخص بودن یک نقشه راه توسط تیم‌های اقتصادی که برگرفته از سیاست‌های اقتصادی نادرست و اصرار به آزمون و خطا برای پرداخت یارانه به قشر تولیدی و زنجیره واسط یا شبکه‌های توزیع و خدماتی و یا اصرار به نقدی یا غیر نقدی نمودن یارانه‌ها که همه موارد تاکنون موجب تحمیل هزینه‌های گزاف به دولت‌ها شده است.
۷. در اجرای قانون تضمین خرید محصولات اساسی کشاورزی مصوب۲۱/۰۶/۱۳۶۸ با اصلاحات و الحاقات بعدی آن و به منظور حمایت از تولیدات داخلی، حفظ امنیت غذایی کشور، تأمین نقدینگی لازم برای خرید گندم و پرداخت به موقع بهای گندم خریداری شده به کشاورزان، سازمان برنامه و بودجه کشور اعتبار مورد نیاز برای خرید گندم مازاد بر نیاز صنف و صنعت تولیدی کشاورزان داخل کشور را تأمین کرده و خرید گندم به قیمت نهائی مصوب شورای قیمتگذاری و اتخاذ سیاست‌های حمایتی محصولات اساسی کشاورزی از محل اعتبارات و ظرفیت‌های این تبصره بدون لحاظ تسهیلات تکلیفی بانکی به طور کامل تخصیص و پرداخت شد.
سامانه استعلام یارانه با کد ملی
در طرح جدید پرداخت یارانه‌های نقدی، تمام مردم کشور به ۱۰ قسمت تبدیل شده و هر قسمت به عنوان یک دهک شناخته می‌شوند. اطلاعات درآمدی این افراد از طریق بانک‌های اطلاعاتی دولت دریافت و مورد بررسی قرار گرفته است؛ سپس به ترتیب درآمد از کم‌تر به بیش‌تر در دهک‌های ۱ تا ۱۰ قرار داده شده اند. استعلام یارانه با کد ملی تا حدودی امکان اطلاع شما از دهک درآمدی تان را فراهم می‌کند. به هر حال، در طرح جدید به افرادی که در دهک‌های ۱ تا ۳ قرار گرفته اند، ۴۰۰ هزار تومان و به افرادی که در دهک‌های ۴ تا ۹ قرار گرفته اند، ۳۰۰ هزار تومان یارانه تعلق می‌گیرد. کسانی هم که در دهک آخر یعنی ۱۰ ام باشند، مشمول دریافت یارانه نخواهند شد. در این قسمت، سامانه استعلام یارانه با کد ملی سرپرست را معرفی کرده و روش ورود به آن را توضیح می‌دهیم. در ادامه هم به روش استفاده از این سامانه می‌پردازیم.
برای وارد شدن به سایت در نظر گرفته شده جهت استعلام وضعیت یارانه بگیران، کافی است یک سری مراحل را به صورت گام به گام پشت سر بگذارید که در این جا به آنها پرداخته ایم. این مراحل لازم برای ورود به سامانه مذکور، عبارتند از:
۱-ابتدا باید آدرس اینترنتی آن یعنی hemayat.mcls.gov.ir را در مرورگر خود قرار داده و جست و جو کنید. برای ورود به این سایت و استفاده از آن جهت استعلام یارانه، می‌توانید از گوشی موبایل یا سیستم‌های کامپیوتری استفاده کنید.
۲-پس از این که نشانی سایت استعلام یارانه معیشتی با کد ملی را سرچ کردید، اولین گزینه بالا آمده در لیست نتایج با همین نشانی و عنوان «معیشتی – وزارت تعاون» را انتخاب کرده و بر روی آن کلیک نمایید.
۳-سپس به صفحه اصلی این سامانه وارد شده و تصوی زیر برای تان نمایش داده می‌شود. اکنون امکان استعلام وضعیت یارانه خانوارتان را داشته و می‌توانید از دهک درآمدی تان مطلع شوید. با انجام این چند مرحله ساده، به سایت در نظر گرفته شده جهت استعلام وضعیت یارانه منتقل می‌شوید. در ادامه، نحوه استعلام یارانه با کد ملی و سریال شناسنامه را هم برای تان توضیح می‌دهیم تا برای استفاده از این سامانه با مشکلی مواجه نشوید.
استعلام یارانه با کد ملی و سریال شناسنامه
اکنون که روش ورود به سایت استعلام یارانه را فرا گرفته اید، به سادگی می‌توانید در هر ساعتی از شبانه روز به آن وارد شده و از وضعیت یارانه خود یا سایر افراد مطلع شوید. البته دقت داشته باشید که برای استعلام یارانه با کد ملی در این سامانه، باید به رقم سمت راست کد ملی تان توجه کنید؛ زیرا افرادی که رقم آخر یا سمت راست کد ملی شان زوج است، در روز‌های زوج امکان وارد شدن به این سامانه و استفاده از آن را دارند. اشخاصی هم که رقم سمت راست کد ملی شان فرد باشد، در روز‌های فرد می‌توانند به این سامانه وارد شده و از آن جهت اطلاع از وضعیت یارانه شان استفاده کنند. به هر حال، در این قسمت نحوه استعلام یارانه معیشتی با کد ملی را توضیح می‌دهیم تا از روش کلی آن مطلع شوید. به این ترتیب، با توجه به رقم آخر کد ملی تان می‌توانید در روز‌های مربوطه وارد شده و از خدمات سامانه بهره‌مند شوید.
جهت استفاده از این سامانه برای بررسی وضعیت یارانه تان هم باید اقداماتی را انجام دهید که در ادامه آنها را توضیح داده ایم. این اقدامات لازم به منظور استعلام یارانه در سامانه مذکور، به شرح ذیل می‌باشند:
۱- در اولین قدم باید به این سایت وارد شوید که در بخش قبل نحوه انجام این کار را بیان کرده ایم؛ پس جهت وارد شدن به سامانه استعلام یارانه با کد ملی سرپرست دچار مشکل نخواهید شد.
۲- بعد از این که به صفحه اصلی سایت استعلام وارد شدید، شکل زیر را مشاهده می‌کنید. در گوشه بالا و سمت چپ این صفحه گزینه «ورود / ثبت نام» قرار گرفته است. بر روی آن کلیک کرده تا وارد مراحل بعدی استعلام شوید.۳سپس پنجره‌ای به شکل زیر برای تان نمایش داده می‌شود که شامل گزینه‌های ورود و ثبت نام است. اگر قبلا در این سامانه ثبت نام کرده باشید، می‌توانید به راحتی وارد شوید؛ اما اگر تا کنون نام نویسی تان را در این سایت انجام نداده اید، برای استعلام یارانه با کد ملی و سریال شناسنامه ابتدا باید این فرایند را طی کنید. جهت این امر کافی است شماره همراه، کد ملی و تاریخ تولدتان را در کادر‌های مربوطه قرار داده و پس از تایید کد امنیتی، گزنیه «ارسال کد اعتبارسنجی» را بزنید.
به این ترتیب می‌توانید مراحل ثبت نام را طی کنید.۴پس از تکمیل فرایند ثبت نام، می‌توانید به سایت مربوطه وارد شوید. اکنون باید گزینه «ورود» را از قسمت بالای پنجره انتخاب کنید؛ سپس شماره همراه تان را در جایگاه تعیین شده برای آن قرار داده و کد امنیتی را وارد کنید. در نهایت هم گزینه «ارسال کد اعتبارسنجی» را بزنید تا این کد مورد نیاز جهت ورود به سامانه استعلام یارانه با کد ملی، بر روی گوشی تان ارسال شود.
این کد را دریافت کرده و در کادر مشخص شده برای آن قرار دهید؛ سپس گزینه «ورود» را بزنید تا به حساب کاربری خود در این سایت منتقل شوید.۵در صورتی که کد اعتبارسنجی ارسال شده را به درستی وارد کرده باشید، به صفحه زیر وارد می‌شوید. در این صفحه چند گزینه مختلف قرار گرفته اند که شامل «دهک»، «اطلاعات شناسه اقتصادی»، «وضعیت شما»، «اعضای خانوار» و «درخواست بررسی» می‌شوند.
اکنون استعلام یارانه معیشتی با کد ملی برای شما انجام گرفته و هر یک از این گزینه ها، برخی اطلاعات مربوط به وضعیت شما را نمایش می‌دهند. برای مثال، دهک و وضعیت شما به ترتیب دهک درآمدی و وضعیت دریافت یارانه را برای شما نمایش می‌دهند. گزینه‌های اعضای خانوار و اطلاعات شناسه اقتصادی هم به ترتیب به وضعیت اقتصادی خانواده شما مربوط می‌شوند. گزینه «درخواست بررسی» هم که یکی از مهم‌ترین امکانات سایت استعلام یارانه با کد ملی سرپرست است، امکان ثبت اعتراض به دهک بندی و وضعیت یارانه را برای کاربران فراهم می‌کند؛ پس در صورتی که به هر یک از این اطلاعات اعتراض دارید، گزینه «درخواست بررسی» را بزنید تا اعتراض تان ثبت شود.
